Aksaraylı arkadaşımız Sultan facebook'ta bir liste yollamış: Aksaray ağzıyla sözcükler. Trakyaca sözlükten sonra bunu da görüp yazmazsam ayıp olurdu. Aslında listedeki birçok sözcük Aksaray'a özgü değil bence, Trakya'da da var aynıları. Eminim başka yerlerde de vardır. Özellikle nesnelerin adı yerine markasını kullanma olayı tamamiyle milletimizin ortak malı :) Ya da "hıyar, ikis" falan yöresel birşey değil ve "bıldır" Trakya'da da var.
Mehmet şimdilik bununla idare et ama en kısa zamanda trakyaya özgü birşeyler daha yazacağım :D
-Aksaray Ağzı Sözlüğü-
kaçıl:çekil
kulakçalık:kulaklık
mücümlü : lüzumlu
mücümsüz : lüzumsuz
tiyerlik : bere
gapalı bazar : Pazar günü
açıkh bazar : Pazartesi
kiyat : kağıt
ileençe : leğen
ilahna : lahana
gakh : kalk
essah mı? : gerçekten mi?
peşgir : havlu
zumzuuunan : yumruk ile
cullukh : hindi
zoba : soba
çencere : tencere
öösür : öksür
diynanan : deynek ile
hışır : naylon torba , saman anlamınada gelir
ikis : x
kölke : gölge
İleonarşi , ilaşi : Ele güne karşı
Dinama: su dinamosu
Motur: traktör
Bek fiyetli: Çok pahalı
Di baam: Söyle bakalım
Ayhan bi caara virele: tercümesi yok bunun :)))
Höörmek: İşgörmek
O deal ellaam: O değil galiba (Ortaköy)
Hakget?: Hakikaten mi?
Kötelemek: itmek, vurmak
Böğrüne depiğinen girmek: Bir kişinin yan tarafına tekme atmak
Kakışmak: kavga etmek
Tosmalamak: Çok yemek yiyince rahatsız olmak.
obiyaaşşi: ele güne karşı utanılacak durumda olmak.
gayri:artık
toklu:1 yaşındaki koyun
yadeyse:yoksa (köpea görüncü kaçtın kaçtın yadeyse arka taraf un eleene döner)
savuşturmak:yolcu etmek (geçen bizim dayoğlunu savuşturduk, askere giderimiş de.)
eyov:seslenmek için kullanılır( eyooovv leeeennn...)
mayış:maaş (kaç lira mayış alın ya?)
saftrik:şaşkın, manyak manasında kullanılır
cara:sigara (ilk ''a'' uzun söylenir)
carı:çabuk
paşaport:pasaport (eskiler kullanır genelde)
şorda:''şurada'' demek yanlış olur.Çünkü daha uzakta bir yer tarif edilir bu kelimeyle..
dotdiri:şalvar
gıyadalamak: aralamak
dörtmek:sürmek (ana şu ekmeğa bi salça dörtüvir.)
parçı:maşrapa
ağpakla: kuru fasulye
kerme: tezek
aspap:giysi
fanile:elbise
firek:domates
gırmızı:domates
abov:şaşma
kiri:eşek yavrusu
keneflik:tuvalet
firik(kibarcası ferik):ikinci avrat(hanım,eş)
olçum:çok bilmiş(örnek kullanım: şu sıpa nadar olçum:=)
devrambel,devramber:ay çiçeği
çörten: su oluğu
ödek:korkak
ellam:sanırım,heralde
pürçüklü:havuç
emi:tembih etmek için kullanılır( ebeyin uçkurunu ilmekle emi)
ilmek: düğüm,bağ
ebe:nine
bıldır:geçen yıl(bıldır alamancılar geldiğinde balık yimiye gitdiydik.)
könbe,kombe: tepside hamurun kabartılarak ve üstüne yumurta sarısı sürülerek yapılan yumuşak ve datlı bi çörek.(”sabah annem kömbe çekerdi bi tepsi yirdim valla güccüken” gokbey h.)
bocut:su testisi (tarlıya giderken bi bocut su alalım susarık)
dimi:kadın şalvarı,avratların giydiği fistan
lavgar:çok konuşan,çenesiz(”ürüstem emmi nadar lavgar”,”lavgarlanma gız yimea yakacın”)
çetik:havalı ayakkabı,terlik(küçükken çetik giyerdim,altı ince oluyo ya ayağıma çalı battı 10 gün yürüyemediydim.)
nörüyon: ne yapıyon (olum nörüyon len)
kümpür,battis:patates
çömçe:kepçe
entare:etek
hıyar:salatalık
zerdeli:kaysı
güvarcin,güvencir: güvercin
ibik: gaga
gebeş:şişman
seklem:çuval
heye:evet
zobu:iri yarı
hincik,hinci:şimdi
hedik:kaynamış buğday
zembelek:kapı tokmağı
işlik:gömlek
tınaz: sürülmüş saman
yumuş:hizmet (yumuş buyurmak)
nörüyon irkeem:nasılsın
işdaa,aha:işte orda (len olum kocaa davarı görmüyonnu işdaa orda..)
-Aksaray ağzında zaman ekleri değişik kullanılır ve aradaki en az bir harf yutulur ve onun yerine arkasındaki harf uzun söylenir:
''zabaanan(sabah) aaşamınan(akşam) aaşamaca(akşama kadar)''
-K harfi g olarak okunur:
''nöördün gız, gırk (k kelimenin sonunda ise genizden bir K söylenir)''
Bunun gibi daha bir çok harf değiştirilerek söylenir:
''cöp televonu,yörü,...''
-Başka şehirden birine göre sempatik ve bir o kadar da kaba bir ağıza sahibiz.Aksaraylıların sohbeti saatlerce sıkılmadan dinlenebilir.Her konuşma espriyle ve el-kol hareketleriyle süslenir ve bu da sohbete ayrı bir tat katar.
-Aksaray ağzında bazı nesleneler veya yiyecekler markalaşmıştır:
''Tursil (deterjan),milangaz(tüp)..''
( Sultan'a teşekkürler tekrar :) )
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder